1943 | Якуб Колас | Паэтычная старонка

На восеньскі лад

Травы пажоўклі. Падаюць лісці,
Туліцца вецер шчыльней да зямлі.
Шэпча ён кветкам: «Годзе вам цвісці!»
Лесу ён кажа: «Спачынь, задрамлі!»

Вецер, мой дружа, чую намёкі,
Хочаш і мне ты на вуха сказаць:
Блізка твой вечар, шлях недалёкі, —
Вузел апошні пара завязаць.

Вецер, мой браце, слухаць мне горка
Весці такія, што ты мне прынёс.
Хочацца верыць — выплыве зорка,
Выб'ецца з хмары на роўнядзь нябёс.

Можа я хворы, стомлен дарогай,
Цяжкай развагай прыгнечан, прыбіт, —
Спраўлюся, дружа, з млявай знямогай,
Будзе яшчэ плыць ён, мой плыт.

Ціхай дрымотай змораны горы,
Тоне ў сінечы арэхавы гай.
Годзе вас слухаць, сэрца дакоры,
Сэрца ж не хоча сказаць: «Бывай!»

Да 25-й гадавіны БССР

Мой край ясназоры! Прайшоў ты нямала
Шырокіх і вузкіх дарог.
I смутак, і гора цябе абнімала,
Ды ты іх пазбыў, перамог.

Ішлі мы ў прасторы шырокай пуцінай,
Як сейбіты згоды, дабра;
Свяцілася неба над полем, далінай,
У іскрах світання — зара.

Купаліся далі ў ласкавай сінечы,
Нас вабілі новыя дні.
Зямля разгарнула магутныя плечы,
Прасторы, куды ні зірні.

Гайдаліся пожні, як хвалі на ветры,
Сады маладыя цвілі,
I сталі балотныя дзікія нетры
Дзівотамі новай зямлі.

I новыя песні ў народзе звінелі,
Як голас юначкі-вясны,
I засевы шчасця вакол зарунелі —
Збываліся мары і сны.

Ды хлынула плойма грабежнікаў дзікіх,
Разбурыла, край мой, цябе,
I вецер сягоння пад стогны і крыкі
Сумуе з табою ў журбе.

Мой край ясных даляў! У дзень навагодні
Прымі з пажаданнем прывет,
Каб сонца і зоры з глыбіняў усходніх
Свяцілі святлом добрых лет;

Каб трупамі леглі ўсе псы-душагубы,
Фашысцкі звярыны бярлог;
Каб подлыя каты, як іхнія кубэ,
У дом свой не мелі дарог.

Мой край яснавокі і вы, людзі-брацці!
Распалім жа помсты пажар,
Фашысцкую погань, народаў пракляцце,
Зніштожым, як гадаў-пачвар.

Рассыпала сонца каралі,
Ірдзее ў ім пыл, нібы жар.
Шумлівыя кідае хвалі,
Прахладаю вее Салар.

Утульнай густою сцяною
Схіліліся дрэвы над ім.
Гамоніць Салар з цішынёю,
Не ведаю толькі аб чым.

Рахманая горленка з дрэва
Глядзіць на шырокі арык.
Вядомы ёй лепш яго спевы,
А я да іх — не, не прывык.

Злятаюцца птушак чароды
На ноч у зялёны гушчар.
Імклівыя жоўтыя воды
Нясе без упынку Салар.

Пагасла дзесь сонца далёка,
I толькі праменні ўгары
Узняты, як рукі прарока,
I дрэвы змыкаюць шатры.

Над стрэльчатым верхам таполі
Займаецца бледна пажар,
Паветра гарачае з поля
Плыве на халодны Салар.

Сціраюцца яркія тоны,
Напоўзвае мрок патайны,
I вечар замёр задумлёны,
Бясшумна снуюць кажаны.

Грывастыя жоўтыя хвалі
Не ведаюць сцішаных мар. .
Маўчаць невядомыя далі,
Шуміць неўгамонны Салар.

А я пазіраю на захад,
Мне цяжка. Чаго? Не пытай!
Пад дымам вайны, як пад дахам,
Пакутуе родны мой край.

Сяджу я адзін, разважаю.
Як хвалі, маршчыны на лбе.
Смуткую па роднаму краю,
Тужу, мілы друг, па табе.

Укрылі далёкія зоры
Нябесны бяздонны абшар.
Аб чым жа, скажы мне, гаворыш,
Узбекскі шумлівы Салар?